Graphic Recorder… czyli jak zostać graficznym wizażystą myśli?
Graficzna wizualizacja (myślenie wizualne) to jeden z podstawowych sposobów szybkiego zapamiętywania, przechowywania i przypominania sobie informacji – królowa mnemotechnik. We współczesnym świecie natłok informacji powoduje, że nasz mózg musi mieć skuteczne wspomagacze, by móc szybko i efektywnie zapamiętywać. Grafika połączona z tekstem daje o 40% większą skuteczność w zapamiętywaniu, niż suchy tekst czy lawina słów wypowiedziana przez mówcę, dlatego też od kilku lat zyskują na znaczeniu nowe zawody: Sketchnoting, Graphic Recording i Graphic Facilitation, które bazują na myśleniu wizualnym (myśleniu obrazami).
Wymienione zawody mają jedną cechę wspólną – jest to metoda robienia notatek za pomocą prostych grafik połączonych z tekstem. Czyli np. podczas spotkań grupowych (zajęć, wykładów, szkoleń, targów, konferencji, itp.) są ludzie, którzy robią tzw. notatki wizualne (zapis wizualny, zapis graficzny, zapis myśli, rysopisanie), zawierające w sobie najważniejsze punkty dłuższego szkolenia, wykładu, wystąpienia, przedstawione w formie prostych grafik połączonych z tekstem. W języku angielskim najpopularniejszą nazwą dla nowego zawodu jest graphic/visual recording, ale też scribing, graphic/visual harvesting, graphic/visual facilitation. W Polsce stosuje się bardzo dużo różnych określeń – osoba wykonująca graphic recording to np.: wizażysta myśli, skryba wizualny, tłumacz wizualny, rysownik konferencyjny, kreślarz umysłów czy ryśliciel. Trzeba pamiętać, że sama idea rysowania w trakcie wydarzeń nie jest nowa – ruch wizualizacji graficznej ewoluuje od ponad 40 lat, jednak jego popularność dopiero od kilku lat lawinowo rośnie – codziennie mamy przecież do przetworzenia mnóstwo informacji w coraz krótszym czasie.
Jednak także czymś te zawody się różnią…
Sketchnoting – z języka angielskiego „sketch” – szkic i „noting” – notowanie; sketchnoting skupia swoje notatki graficzne na małych powierzchniach – to tzw. notatki podręczne; ta nazwa jest w Polsce często stosowana jako ogólna nazwa tego typu wizualizacji.
Graphic Recording – to rejestrowanie graficzne, tak określa się rysunkowe notatki tworzone na wielkich formatach podczas spotkań, szkoleń czy konferencji; Graphic recorder „zapisuje” za pomocą zrozumiałych dla wszystkich rysunków oraz oszczędnego tekstu najważniejsze treści wydarzenia, co ułatwia uczestnikom zapamiętanie najważniejszych jego elementów; Graphic Recoder nie wchodzi w interakcję z otoczeniem, tylko zwyczajnie dokumentuje wystąpienie.
Graphic Facilitation – tutaj osoba robiąca notatki wizualne wchodzi w interakcje z grupą, czyli prowadzi dialog, który potem wizualizuje na papierze, ukazując wszystko to, nad czym pracowali uczestnicy np. szkolenia; Graphic Facilitator jest bardzo często lekiem na blokadę komunikacyjną, ponieważ używa notatek wizualnych, by przyspieszyć proces dyskusji i wypracowania rozwiązań.
Jak nauczyć się myślenia wizualnego i rysopisania?
- po pierwsze: trzeba spróbować wzbogacić swój zwykły sposób myślenia o obrazy – efektem tego jest rozwój praktycznej wyobraźni i zdolności do wizualizacji słów, myśli, idei;
- po drugie: rysunki, które podsumowują informacje – wystarczą nawet najprostsze ilustracje, ograniczające się choćby do patyczków, kilku strzałek i symbolicznych, minimalistycznych ikonek; rysunki nie muszą być przesadnie skomplikowane, aby przekazać to, co chcemy; poza tym, jakość swoich rysunków można polepszyć i szlifować, dokładnie tak, jak każdą inną umiejętność;
- po trzecie: przy myśleniu wizualnym trzeba usunąć wyraz „talent” ze słownika – każdy może się nauczyć rysopisania, już teraz uczniowie uczą się go na podstawowym poziomie robiąc notatki z lekcji w formie map myśli;
- po czwarte: ćwiczenia, ćwiczenia, ćwiczenia i jeszcze raz ćwiczenia w rysowaniu oraz szukanie inspiracji; w Polsce dosyć prężnie rozwijają się kursy rysopisania – dzieciom i nastolatkom serdecznie polecam twórczość i umiejętności pedagogiczne Trenerki Myślenia Wizualnego pani Agaty Jakuszko z Draw The Words, która prowadzi kanał na YouTubie – link: https://www.youtube.com/channel/UCT-S6iEApoKU6ZRo1O0NTVA (można tam znaleźć mnóstwo filmików instruktażowych, np. w ramach cyklu zajęć „Rysujemy z Agatą”, jak nauczyć się rysować myśli i konkretne rzeczy, zwierzęta, ludzi, budynki, rośliny, emocje, potworki, historie, itp. – link https://www.youtube.com/playlist?list=PLq7GwHvCKo8-_la8eJWOBuBZaPc-Zocm1), natomiast dorosłych zachęcam do zainspirowania się pomysłami i pozytywną energią Trenerki Myślenia Wizualnego pani Klaudii „Ryślicielki” Tolman – link do strony: https://www.klaudiatolman.pl/graphic-recording/ i Fanpage’u Myślenie Wizualne:
https://www.facebook.com/MyslenieWizualne/ . Wart polecenia jest także portal: https://www.mysleniewizualne.pl/ ;
- po piąte: stwórz własny styl – wystarczy praktyka (bo praktyka czyni mistrza!), zgoda na eksperymenty (czyli zabawę!) oraz technika (czyli sztuczki i wiedza, jak to robić), aby nasza kreatywność i pewność siebie poszybowała w górę.
Korzyści, których dostarcza Sketchnoting, Graphic Recording i Graphic Facilitation:
- profesjonalnie wykonane rysunki pomagają szybciej zrozumieć całość przekazu i dodać trochę relaksującej „świeżości” do poważnych tematów,
- dobrze skomponowane obrazy pomagają podsumować wypowiedzi i zbliżyć uczestników zajęć do ważnych wniosków,
- porządkuje i podsumowuje całą dyskusję na dany temat, dzięki czemu uczestnicy mają pełen obraz sytuacji,
- tworzenie wizualnych notatek pomaga utrzymać uczestników w skupieniu, ponieważ są stymulowani również na poziomie wizualnym,
- pomaga to obudzić kreatywność uczestników, ponieważ patrzą na temat z nowej, wizualnej strony,
- zwiększenie zaangażowania grupy – nie wszyscy bywają chętni do aktywnego udziału w zajęciach, jednak gdy wizażysta myśli zapisuje wszystkie wypowiedzi, uczestnicy mają poczucie, że są wysłuchani, co zachęca ich do mówienia więcej,
- obraz jest tworzony na jednej planszy – dzięki temu uzyskujemy tzw. big picture, czyli pełen obraz wystąpienia – w odróżnieniu od sekwencji kilkunastu czy kilkudziesięciu slajdów, łatwo jest złapać od razu pełen obraz omawianego zagadnienia,
- treści wizualne są przez ludzi zapamiętywane na dłużej; Graphic Recording spakowany do PDF może również służyć jako notatka przypominająca najważniejsze elementy zajęć,
- plansze z zapisem wizualnym są zawsze ochoczo fotografowane i udostępniane w Internecie, co pozwala na promocję wydarzeń i zajęć, podnosi prestiż oraz pozytywnie wpływa na wizerunek instytucji.
Graphic recording jako sposób wspomagania naszej pamięci jest absolutnie fascynujący. Mam nadzieję, że trochę przybliżyłam Wam wiedzę na ten temat, zajrzycie do filmików instruktażowych pani Agaty Jakuszko i spróbujecie wykorzystać metody myślenia wizualnego oraz graficznego zapisu myśli podczas obecnej nauki, a może za kilka lat zdobyte umiejętności przełożą się na interesujący, kreatywny zawód, który będzie Waszą pasją.
Opracowała: P. Karykowska