17 kwietnia – Światowy Dzień Kostki Rubika
Kostka Rubika… Ta popularna układanka logiczna, podbijająca serca zarówno dzieci, jak i dorosłych, to wyzwanie dla największych mózgowców. 17 kwietnia nie wypada odmówić rywalizacji z tym wynalazkiem XX wieku. Biblioteka Szkolna „U Sowy Poczytajki” proponuje szczyptę historii i garść ciekawostek o Kostce Rubika, nowinki technologiczne, a także przydatne linki do wirtualnej wersji łamigłówki oraz serwisów ze strategiami logicznymi do nauki układania Kostki.
Sekrety Kostki Rubika (KR) – historia i ciekawostki:
- wynalazcą KR był Ernő Rubik – profesor architektury Budapeszteńskiej Akademii Sztuki Użytkowej,
- KR została wymyślona w 1974 roku po to, aby pomóc studentom w zrozumieniu zagadnień związanych z przestrzennością i obiektami trójwymiarowymi,
- sam wynalazca dostrzegł potencjał KR dopiero w momencie, gdy chciał przywrócić ją do pierwotnego ustawienia – metodą prób i błędów udało mu się ją ułożyć… dopiero po miesiącu,
- na samym początku nikt nie chciał zająć się produkcją kostki – firmy nie wierzyły, że jej ułożenie jest możliwe, więc podczas każdego spotkania E. Rubik musiał układać kostkę i udowadniać, że jednak się da,
- pierwotnie KR miała nazywać się „The Gordian Knot” czyli „Węzeł Gordyjski”,
- w 1977 roku zabawka trafiła na węgierski rynek pod nazwą „Bűvös kocka” (węg. „Magiczna kostka”),
- pierwsza partia kostek (ok. 5 tysięcy) znalazła się w węgierskich sklepach pod koniec 1977 roku i… zniknęła z nich w mgnieniu oka,
- pod znaną nam nazwą kostka zadebiutowała dopiero po wejściu na rynek zachodni – w 1978 roku prawo do dystrybucji KR zdobyła firma Ideal Toys – KR stała się hitem dzięki: niskiej cenie, chwytliwej nazwie i walorom edukacyjnym,
- w Budapeszcie powstał pierwszy Klub Kostki Rubika, gdzie można było dowiedzieć się, jak ułożyć tę coraz popularniejszą łamigłówkę – na pierwszym spotkaniu pojawiło się około 2 tysięcy osób,
- w samych Węgrzech w czasie 2 lat od wprowadzenia KR na rynek sprzedano około 300 tysięcy egzemplarzy łamigłówki,
- w 1980 roku BBC wyemitowała pierwszy program, którego bohaterem była KR – wystarczyło kilka dni, aby zabawka stała się najbardziej rozchwytywaną w Wielkiej Brytanii, o jej walorach pisały m.in. „Newsweek” i „Times”,
- KR stała się symbolem popkultury,
- co roku na świecie sprzedaje się ponad 350 tysięcy egzemplarzy tej zabawki,
- dotychczas sprzedano 350 milionów licencjonowanych (oryginalnych) KR o łącznej wartości około 3,5 miliarda dolarów sprzedanych na całym świecie,
- możliwych konfiguracji (permutacji) KR jest ponad 43 tryliony (43 252 003 274 489 856 000!), ale rozwiązaniem jest tylko jedna,
- gdybyśmy ilość konfiguracji zamienili na pieniądze, moglibyśmy wydawać 1 biliard dziennie przez kolejne 118 lat,
- ustawiając każdą kolejną kostkę z inną kombinacją jedną na drugiej, uzyskalibyśmy wieżę o wysokości 261 lat świetlnych – doszlibyśmy po niej do Gwiazdozbioru Gołębia,
- układając każdą kolejną kostkę z inną kombinacją płasko na ziemi, przykrylibyśmy całą jej powierzchnię 273 warstwami kostek,
- 96% społeczeństwa błędnie postrzega KR jako zagadkę, którą rozwiązać umieją tylko geniusze,
- kluczem do ułożenia KR jest poznanie odpowiedniej techniki i kilku/kilkunastu algorytmów (sekwencji ruchów, które trzeba wykonać),
- pierwszy podręcznik do układania KR napisał 12-latek – Patrick Boosert,
- jest kilka metod układania KR: LBL – Leyer by Leyer (metoda dla początkujących), Corners First (uznawana za najefektywniejszą metodę), Fridricha, Rouxa i Petrusa,
- najpopularniejszą i jednocześnie najłatwiejszą techniką ułożenia KR jest LBL (Leyer by Leyer) – technika ta wymaga od 100 do 200 ruchów, ale po odpowiednim treningu kostkę można ułożyć w 40 sekund,
- zawodnicy rywalizujący na czas, stosują najczęściej technikę Fridrich (lub jakąś jej modyfikację) ograniczającą ilość potrzebnych ruchów do około 40-60,
- najpotężniejsze komputery obliczyły, że dowolną konfigurację kostki, można rozwiązać za pomocą 20 lub mniej ruchów – to tzw. „boska liczba”,
- pierwsze Mistrzostwa Świata w Speedkubingu – układaniu kostki na czas – odbyły się w 1982 roku w Budapeszcie – zwycięzcą był Minh Thai z USA, który rozwiązał łamigłówkę w niecałe 22,95 sekundy,
- zawodnicy Speedcubingu (zwani Speedscuberami) rywalizują również, układając kostkę jedną ręką, stopami, a nawet z zawiązanymi oczami,
- Rekord Świata w najszybszym prawidłowym ułożeniu tradycyjnej KR wynosi 3,47 sekundy, ustanowił go Chińczyk Yusheng Du 24 listopada 2018 roku,
- Rekord Polski wynosi 4,51 sekundy, został ustanowiony w Lublinie w 2019 roku przez Tymona Kolasińskiego,
- w czołówce światowego rankingu najszybszych układaczy KR obecnie znajduje się dwóch Polaków – na 6 miejscu Tymon Kolasiński z czasem 4,51 sekundy oraz na 7 miejscu Jakub Kipa z czasem 4,59 sekundy,
- Rekord Świata w układaniu KR jedną ręką należy do Maxa Parka z USA – 6,82 sekundy,
- Rekord Świata w układaniu KR stopami należy do Daniela Rose-Levine z USA – 16,96 sekundy,
- Rekord Świata w układaniu KR z zawiązanymi oczami należy do Maxa Hilliarda z USA – 15,50 sekundy,
- Rekord Świata w układaniu KR najmniejszą ilością ruchów należy do Sebastiano Tronto z Włoch – 16 ruchów,
- Rekord Świata w układaniu MiniCube 2x2x2 należy do Polaka – wynosi 0,49 sekundy, ustanowił go Maciej Czapiewski w 2016 roku w Grudziądzu,
- w układaniu kostek z pamięci (z zasłoniętymi oczami) bezkonkurencyjny jest także Polak – Marcin Kowalczyk, który zapamiętał układ i ułożył ciągiem 125 Kostek Rubika,
- nie tylko ludzie ścigają się w układaniu kostki – stworzono maszyny, które w błyskawicznym tempie rozwiązują łamigłówkę – najszybsza z nich ułożyła kostkę w 0.38 sekundy,
- od powstania tradycyjnej KR – 3x3x3 (26 sześcianów) – pojawiło się wiele modyfikacji i wariacji (aż 18 różnych wersji!) w tym: Mini Cube (2x2x2), Rubik’s Revenge (4x4x4), Rubik’s Professor Cube (5x5x5) oraz Piramidka,
- największą wersją KR jest składający się z 218 elementów Petaminx, który przewiduje 19,5 sekswicyliardów kombinacji – 1 sekswicyliard to 1 i 159 zer!,
- do tej pory najbardziej rozbudowana KR miała konstrukcję 33x33x33,
- największa KR ma bok o długości 1,57 m, a najmniejsza 5,6 mm,
- najcięższa KR waży 100kg i jest 20 000 razy większa od oryginału – jej twórcą jest Tony Fisher, dlatego zabawkę nazywa się Kostką Fishera,
- najdroższa KR nazywa się Masterpiece Cube i została wykonana przez prestiżowy salon jubilerski Diamond Cutters International z okazji 15-lecia Kostki Rubika – jest wykonana z litego złota, wysadzana 22,5 tys. ametystami, 34 tys. rubinów i 34 tysiącami szmaragdu warta jest 1,5 mln dolarów,
- gdyby każdy człowiek z 6 miliardów ludzi na świecie wykonywał przypadkowe obroty kostką w średnim tempie jednego obrotu na sekundę, to średnio co 229 lat jedna kostka byłaby ułożona,
- z okazji 40-lecia Kostki Rubika w Jersey City została otwarta wystawa poświęcona KR – przez 7 lat ekspozycja objeżdżała muzea związane z projektowaniem i nauką na całym świecie,
- obsesyjnych kostko-układaczy nazywa się „cubaholics”, a wielu z nich mówi, że cierpi na „kubistyczne uszkodzenie” kciuka lub nadgarstka, zatem przesada w treningu nie jest wskazana.
ZALETY KOSTKI RUBIKA – dlaczego warto ją układać?
- jest to zabawka edukacyjna,
- dostarcza niesamowitej rozrywki nie tylko najmłodszym, ale również nieco starszym dzieciom, jak również dorosłym,
- stanowi doskonały trening dla umysłu,
- kształtuje umiejętność logicznego myślenia,
- zapamiętywanie poszczególnych ruchów wymaga nie tylko dobrej pamięci, ale również niesamowitej koncentracji,
- uczy cierpliwości, wytrwałości, dążenia do celu,
- kształtuje wyobraźnię i spostrzegawczość,
- doskonale wpływa na kreatywność – układając ją, jest się zmuszonym do zastanowienia się nad tym, w jaki sposób przekręcić i ustawić poszczególne elementy, aby ułożyć kostkę w odpowiedni sposób,
- konieczność przewidywania i skupienia się to świetny sposób na rozwinięcie intelektu,
- ma olbrzymi wpływ przede wszystkim na rozwój motoryki oraz wielu zdolności manualnych, w tym na sprawność manualną palców oraz rąk,
- doskonali precyzję ruchów dłoni, wiec może być także narzędziem rehabilitacyjnym,
- badania wykazują, że systematyczne układanie Kostki Rubika ma duży wpływ na rozwój psychomotoryczny dzieci, już od wieku przedszkolnego,
- jest zajęciem na wiele godzin,
- jest wspaniałą zabawą!!!
Kostka Rubika a technologia:
1) GoCube z czujnikami Bluetooth
Nowoczesną odmianą Kostki Rubika jest GoCube – jest to przygotowana do naszych czasów kostka w wersji Bluetooth, czyli łącząca się z aplikacją na smartfon; to nie tylko smart gadżet, ale też pomoc naukowa – czujniki rozpoznają trzymany właśnie układ oraz położenie poszczególnych kafelków i wraz z algorytmami są w stanie pomóc w pełnym ułożeniu kostki; są to bezcenne porady w nauce, które o wiele łatwiej zrozumieć w rzeczywistości, a nie na video lub rysunkach; aplikacja wizualizuje kostkę w wirtualnej wersji, a przy okazji pokazuje czas; jest też sporo porad i dodatkowe wsparcie, np. w postaci rytmiki z muzyką; nagrodą za ułożenie jest efektowny pokaz świetlny z ukrytych pod panelami LEDów; autorzy GoCube przygotowali dwie odmiany modelu – wersję dla amatorów i wariant Pro,
2) Kostka Rubika ON-LINE
Kostka Rubika on-line dostępna jest nie tylko jako klasyczna gra przeglądarkowa, ale istnieje również masę odsłon na nowoczesne telefony komórkowe; na smartfonie układanie KR przypomina do złudzenia układanie prawdziwej kostki; wirtualna wersja KR potrafi wciągnąć na wiele godzin, zwłaszcza, że dostępne są różne wersje i wiele wariantów samej rozgrywki, przykładowo prezentujemy link do gry na Google Doodle:
https://www.google.com/logos/2014/rubiks/iframe/index.html - układanie ułatwiają skróty z klawiatury prezentowane tutaj: https://www.google.com/doodles/rubiks-cube?hl=pl
3) Kostka Rubika w TELEFONIE – sklep z aplikacjami:
- aplikacja Google Play Magic Cube Puzzle 3D – to słynna układanka w telefonie, celem gry jest przywrócenie każdej powierzchni sześcianu do stanu początkowego; trenuje logikę, koncentrację i cierpliwość; w ramach funkcji aplikacji dostępne są najpopularniejsze łamigłówki: kostka, piramida i dwunastościan, wiele rozmiarów układanki: od 2x2x2 do 8x8x8, realistyczna grafika 3D i animacja, proste i wygodne sterowanie, swobodny obrót kostki we wszystkich osiach, link do płatnej aplikacji: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.maximko.cuber&hl=pl ,
- aplikacja Jak ułożyć kostkę Rubika 3x3x3 i 2x2x2 – aplikacja pokazuje jak ułożyć Kostki Rubika 3x3x3 i 2x2x2 w kilku prostych krokach; do wszystkich etapów, aplikacja zawiera przejrzyste objaśnienia słowne i obrazkowe, jak również wyjaśnienia stosowanej notacji w kostkach Rubika; aplikacja posiada również timer do pomiaru i zapisu czasu układania kostki, link do płatnej aplikacji: https://play.google.com/store/apps/details?id=appinventor.ai_pawchism.Rubic_Cube&hl=pl
4) PORTALE Z PORADAMI:
https://kostkarubika.net/ - portal zawiera m.in. metody układania Kostek Rubika 2x2x2, 3x3x3 oraz kursy układania Kostek 4x4x4, 5x5x5, 6x6x6, informacje o historii Kostki Rubika, podstawowe pojęcia i ruchy, a także instruktaż DIY: samodzielne wykonanie kostki 1x1x2,
https://rubiks-cube-solver.com/pl/ - Internetowy Układacz Kostki Rubika oblicza ilość kroków niezbędnych do ułożenia kostki, wystarczy wprowadzić kolory swojej układanki, nacisnąć przycisk „Rozwiąż”, a potem postępować wg instrukcji danych przez program, Można też pomieszać kolory i samodzielnie szukać rozwiązania obracając kostką,
https://cube3x3.com/jak-ulozyc-kostke-rubika// - portal z poradami jak ułożyć Kostkę Rubika, w oparciu o nauczenie się kilku algorytmów (sekwencji ruchów), treść została podzielona na kilka etapów – 1-Eksperyment w oparciu o zabawę, 2-Notacja w oparciu o nauczenie się symboli z algorytmów, 3-Metoda składająca się z siedmiu etapów, 4-Praktyka w oparciu o ćwiczenie i zapamiętywanie sekwencji, aż się nauczymy składać kostkę samodzielnie,
5) KSIĄŻKA „Rubik’s. Kostka Rubika. Łamigłówki” – zawiera 60 zadań inspirowanych Kostką Rubika, o zróżnicowanym 5-stopniowym poziomie trudności, są tam skomplikowane obliczenia, matematyczne zadania, labirynty bez wyjścia i kostkowe sudoku, do zabawy potrzebne tylko kredki, ołówek i otwarty umysł.
Mamy nadzieję, że udało nam się namówić Was na rozpoczęcie przygody z niezwykłą zabawką logiczną, jaką jest Kostka Rubika. Super byłoby, gdybyście podzielili się tą pasją ze znajomymi! Świetnej zabawy i nauki życzy Biblioteka Szkolna „U Sowy Poczytajki”…
Opracowała: P. Karykowska